Gemeenten werken steeds vaker samen met bedrijfsleven en onderwijs om mensen in de bijstand naar werk te begeleiden. Innovatieve aanpakken geven hen een steun in de rug.
Door TNO ontwikkelde wetenschappelijk onderbouwde innovatieve instrumenten en methoden om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk te begeleiden beginnen in steeds meer regio’s hun vruchten af te werpen. Onderzoeker Roland Blonk schreef samen met Cees Wevers de whitepaper Inclusieve innovatie in de regio. De regionale aanpak werkt volgens hen het beste, niet alleen vanwege de ingezette decentralisaties, maar ook omdat effectieve bedrijfsnetwerken, innovatie-initiatieven, onderwijsinstellingen, werkgelegenheidsprojecten en re-integratie bij uitstek regionaal zijn georganiseerd. Blonk: ‘De lijnen zijn korter, mensen kennen elkaar. Daarbij is werkloosheid en het versterken van talenten en vaardigheden van mensen gemakkelijker aan te pakken samen met werkgevers.’
Effectiviteit van investeringen van de overheid om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt naar werk te helpen is al jaren een discussiepunt. ‘Die aanpakken, zoals loonkostensubsidie en no riskpolis, kosten veel geld en vaak gaat het mes erin als een nieuw kabinet aantreedt.’ Blonk constateert dat kennisontwikkeling over begeleiding van mensen naar werk achterblijft en aanwezige kennis onvoldoende wordt benut. ‘Naar effectieve aanpak van werkgevers is weinig onderzoek gedaan. Vaak wordt een moreel appel op ze gedaan, maar dat is niet genoeg. Het is een onderneming, daar moet het bij passen. Je moet aansluiten bij het waardepakket van werkgevers.’
Evidence-based werken vanuit uitvoeringsorganisaties is belangrijk, maar innovatie vanuit werkgevers ook. Technologie speelt daarbij een sleutelrol. Kansen zijn er volgens Blonk in het creëren van nieuwe producten, het terughalen van productie uit het buitenland (reshoring) en het organiseren van regionale loopbaanpaden om nieuwe beroepsvaardigheden aan te leren. Door het publieke en private domein slimmer met elkaar te verbinden kan innovatiepotentieel beter worden ontsloten. De werkgevers moeten op een innovatieve manier worden betrokken. ‘Samen met gemeenten kan TNO werkgevers attenderen op mogelijkheden die ze zelf niet of onvoldoende zien. Er zijn meerdere manieren waarin een win-winsituatie mogelijk is voor werkgevers, denk aan coöperaties waarin werk van bedrijven die net te weinig werk hebben wordt samengebracht in pools.’
In Flevoland heeft TNO een beproefd instrument ingezet dat tot concrete resultaten leidt: Flexicurity In de Regio (FIRE): het combineren van flexibiliteit (voor bedrijven) en zekerheid (voor werkenden) in regionale samenwerking. De aanpak bestaat uit drie stappen: inventariseren van gedeelde belangen, praktisch vormgeven van de samenwerking en tussentijds evalueren met een monitoringsinstrument van TNO. Blonk: ‘Dat zijn echt nieuwe methodieken, samen met bedrijven korte termijngroei voorspellen: waar verwachten jullie groei? Arbeidsmarktmonitoren van onder meer het UWV laten zien waar werk ontstaat, zodat jongeren goed worden opgeleid. Die termijn loopt nu over vier of vijf jaar. Dat zou naar een kortere termijn moeten. Wie goed functioneert bij de sociale werkvoorziening en overgaat naar een privaat bedrijf kan terugvallen. Ze kunnen de druk niet aan. Een oude boom verplant je ook niet zomaar, dus: voorspel beter welk werk zich ontwikkelt en bereidt die mensen daar nu al op voor. Je kunt de boom dan met kluit overzetten.’
